Ο "Καποδίστριας 2" στη Β. Εύβοια

Του Νίκου Τάγκα*

Η αντίστροφη μέτρηση για τον Καποδίστρια 2 έχει ξεκινήσει. Ήδη, πρόσφατα ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής και ο υπουργός Εσωτερικών Πρ. Παυλόπουλος, συμφώνησαν στις τελικές λεπτομέρειες, ώστε να προχωρήσει το σχέδιο της διοικητικής μεταρρύθμισης για την μείωση των Δήμων, των νομαρχιών, και των Περιφερειών και να περιμένουν τις προτάσεις της Κεντρικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων αλλά και των άλλων συλλογικών οργάνων της Αυτοδιοίκησης. Βέβαια δεν αναμένεται οι ηγεσίες των Εκλεγμένων στην Τ. Α. Που πρόσκεινται στα δύο μεγάλα κόμματα να βάλουν κάποιο εμπόδιο, αφού η μεταρρύθμιση έχει την συγκατάθεσή τους εδώ και καιρό.
Η κυβέρνηση μετά το Ασφαλιστικό, έχει καθορίσει σαν επόμενη προτεραιότητα την προώθηση των αλλαγών στην διοικητική δομή της χώρας. Το ερώτημα, ωστόσο, δεν είναι τυπικό ζήτημα αυτής της αναδιάρθρωσης, ούτε με ποιόν τρόπο θα γίνει η νέα δομή, η μορφή που θα πάρει ο νέος χάρτης της χώρας, πόσοι Δήμοι, Νομαρχίες, Περιφέρειες θα υπάρξουν και που θα είναι η έδρα τους. Σημειώνεται ότι σχέδια που έχουν δει το φως της δημοσιότητας αναφέρουν πως θα μειωθούν, οι περιφέρειες σε 6 από 13, οι νομαρχίες σε 16 από 52 και οι δήμοι σε 400 από 1.300.
Η ουσία βρίσκεται στο γιατί γίνεται αυτή η αλλαγή. Το περιεχόμενο της «μεταρρύθμισης» και οι επιπτώσεις στους πολίτες, και στα λαϊκά στρώματα. Η επιδίωξη των κρατούντων είναι η συγκρότηση ενός αποτελεσματικότερου μηχανισμού, προς όφελος των επιχειρηματικών ομίλων. Άρα, η όποια συζήτηση αναπτυχθεί γύρω από τοπικιστικά ζητήματα είναι άκρως αποπροσανατολιστική και εχθρική προς τα λαϊκά συμφέροντα, γιατί κρύβουν την αλήθεια.
Η Τοπική αυτοδιοίκηση είναι αποκεντρωμένα τμήματα του κρατικού μηχανισμού που έχει όμως την ιδιαιτερότητα ότι βρίσκεται πιο κοντά στους πολίτες. Και ως τέτοιος κρίκος του κράτους, με δικά του εργαλεία, θα παίξει αποφασιστικό ρόλο στο αντιδραστικό πακέτο των «εθνικών προτεραιοτήτων» που είναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της επιχειρηματικότητας και η προσέλκυση επενδύσεων. Σ΄ αυτό το πλαίσιο θέλουν να διασπάσουν τον ενιαίο χαρακτήρα κοινωνικών τομέων όπως η Υγεία η Πρόνοια η Παιδεία. Να διευκολύνουν την κερδοσκοπική - εμπορική δραστηριότητα σε αυτούς τους τομείς και τη γρηγορότερη διείσδυση των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων. Επικαλούνται τα δύο μεγάλα κόμματα το όρο «αποκέντρωση» ως επιχείρημα για να προχωρήσουν. Με το σχέδιο συμφωνούν ΝΔ και ΠΑΣΟΚ.
Ας δούμε τι λένε;
Ομιλία Κ. Καραμανλή στην ΚΕ της ΝΔ (Οκτώβριος 2007):
“Η μάχη των μεταρρυθμίσεων συνεχίζεται και στη νέα τετραετία με στόχους: Την αποδοτικότερη αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, την πλήρη εφαρμογή του νόμου για τις ΔΕΚΟ, την ολοκλήρωση της φορολογικής μεταρρύθμισης, τη μεγάλη μεταρρύθμιση στη διοικητική δομή της χώρας ώστε να δημιουργηθούν πιο ισχυρές και πιο αποτελεσματικές αυτοδιοικητικές μονάδες”.
Στο πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ αναφέρεται:
“Διαμορφώνουμε μια απλή, ευδιάκριτη, αποκεντρωμένη δομή σε τρία επίπεδα, με τα πιο κάτω χαρακτηριστικά: Επιτελική κυβέρνηση με λιγότερα υπουργεία που διαχειρίζονται αμιγώς εθνικές υποθέσεις (Εθνική Άμυνα, Ασφάλεια, δημόσια Οικονομικά, Πολιτιστική κληρονομιά). Όλες οι άλλες δημόσιες λειτουργίες μεταφέρονται στα δυο επίπεδα αυτοδιοίκησης (Περιφερειακής και Τοπικής)».
Ο ΣΥΝ θεωρεί ότι πρέπει η διοικητική μεταρρύθμιση της χώρας να προσαρμοστεί σε ένα σύστημα όπου το κεντρικό κράτος θα περιοριστεί στον επιτελικό του ρόλο και η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα κάνει πράξη την αποκέντρωση, όπως αναφέρει σε άρθρο του στην εφ. Αυγή ο Ευάγγελος Αποστόλου, μέλλος του ΠΓ του ΣΥΝ και υπεύθυνος αυτοδιοίκησης.
Όμως οι λιγότεροι δήμοι, Νομαρχίες και Περιφέρειες, στο πλαίσιο των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής, εξυπηρετούν απόλυτα τα συμφέροντα των μεγ. Επιχειρήσεων, των μεγαλοεργολάβων κι όσων επιθυμούν να φάνε από την πίτα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Όλοι μιλούν για λιγότερο κράτος και «αποκέντρωση». Μια «αποκέντρωση» που στην ουσία είναι συγκέντρωση για την καλύτερη εξυπηρέτηση των επιχειρήσεων. Δηλαδή:
* Θα υπάρχει μεγαλύτερη πληθυσμιακή συγκέντρωση και ευκολότερη πρόσβαση σε τομείς της οικονομίας, όπως ανάπτυξη νέων τομέων.
*Θα σημειωθούν αλλαγές παραγωγικών δραστηριοτήτων (π.χ. Για την μείωση της αγροτικής οικονομίας ή της μονοπώλησης της τουριστικής δραστηριότητας από επιχειρηματικούς ομίλους).
* Λόγω της πληθυσμιακής συγκέντρωσης θα μεγαλώνει το αντικείμενο των μεγάλων δημοσίων έργων και θα αναλαμβάνουν την κατασκευή τους μόνο οι κολοσσοί του κλάδου.
Ήδη, οι Δήμοι και οι Νομαρχίες υλοποιούν την πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων, της εμπορευματοποίησης υπηρεσιών και της προώθησης επιχειρηματικών συμφερόντων (υλοποίηση προγραμμάτων Υγείας - Πρόνοιας σε συνεργασία με χορηγούς, Συμπράξεις Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) στον τομέα της ακτοπλοΐας, Τοπικά Σύμφωνα Απασχόλησης, περιβάλλον κ.α.). Γεγονός που έχει διαμορφώσει τις κατάλληλες προϋποθέσεις για το επόμενο βήμα.
Για να περάσουν όλες οι υπηρεσίες που οφείλει να παρέχει το κράτος στην Αυτοδιοίκηση (Παιδεία, Υγεία, Μεταφορές, Πολιτισμός, Υποδομές κ.α.). Ήδη, υπάρχουν δομές και προγράμματα σε αυτή την κατεύθυνση. Δημοτικές Επιχειρήσεις, συμβάσεις με ιδιώτες κ.α. Άλλωστε, τα επιχειρησιακά προγράμματα που καλούνται να εκπονήσουν άμεσα οι Νομαρχίες και οι Δήμοι, συνιστούν εξοικείωση και προετοιμασία για το περιεχόμενο των διοικητικών αναδιαρθρώσεων.
Αλλαγές που έχουν προωθηθεί:
* Το Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο με το οποίο περιγράφονται οι γενικές κατευθύνσεις και στρατηγικές που αφορούν τομείς όπως Μεταφορές, Τουρισμός, Ενέργεια, Πολεοδόμιση, Διοικητική Δομή, Αγροτικός Τομέας, Βιομηχανία.
Το πως δηλαδή θα οργανωθεί χωροταξικά η οικονομική και παραγωγική δραστηριότητα με τρόπο που να εξυπηρετεί απόλυτα τις ανάγκες για επενδύσεις (δηλ. αυτών που «έχουν» να επενδύσουν), όπως άλλωστε έχουν ζητήσει ο ΣΕΒ και η Ε.Ε.
Το χωροταξικό μιλά για «βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και την αύξηση της ελκυστικότητας της χώρας για προώθηση παραγωγικών επενδύσεων στους κλάδους που διαθέτει συγκριτικό πλεονέκτημα». Το σχέδιο απαιτεί «υιοθέτηση της αρχής της μέγιστης ευελιξίας στο σύστημα του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού» και την «έγκαιρη αντιμετώπιση προτάσεων ιδιωτικών επενδύσεων μεγάλης κλίμακας». Αυτό άραγε δε θα επιτευχθεί πιο αποτελεσματικά με τη μείωση των Δήμων, των Νομαρχιών και των Περιφερειών, αφού έτσι τα μεγάλα - και όχι κατακερματισμένα σε μικρές χωρικές ενότητες - έργα υποδομής θα αναλαμβάνουν μεγάλοι μονοπωλιακοί όμιλοι;
* Το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ) 2007 -2013 προσδιορίζει:
Να γίνει η Ευρώπη και οι περιφέρειες της πιο ελκυστικοί τόποι για τους επενδυτές.
Με ότι συνεπάγεται αυτό, δηλαδή όπου επενδυτές, οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι και ο λαός υποχείριο στις όποιες ορέξεις και απαιτήσεις τους.
Στην κατεύθυνση αυτή εντάσσεται το σύνολο των υποδομών που είναι αναγκαίες για
Τη δημιουργία ενός άκρως ευνοϊκού περιβάλλοντος για την διευκόλυνση της αναπαραγωγής του κεφαλαίου.
Η ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας, δηλαδή η ακόμα βαθύτερη υποταγή της Έρευνας και της Παιδείας στις ανάγκες των επιχ. ομίλων, μέσα από τη σύζευξη των επιχειρήσεων με τα ερευνητικά - εκπαιδευτικά ιδρύματα και την προώθηση της κινητικότητας και της προσαρμογής των εργαζομένων στις ανάγκες των καπιταλιστών.
* Οι νέες διαδικασίες αξιολόγησης και υλοποίησης του ΕΣΠΑ ( Δ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης) επιχειρούν την βελτίωση της διαχειριστικής ικανότητας του κράτους. Εστιάζουν την προσοχή τους στη αντιμετώπιση της διασποράς πόρων σε μεγάλα έργα και υποδομές. Επιχειρούν τη μείωση του αριθμού των τελικών δικαιούχων διαχείρισης κα χρηματοδότησης σε κάθε Περιφέρεια, Νομό και κυρίως μικρότερων Δήμων με ελλιπή τεχνική επάρκεια.
Η Κυβέρνηση λοιπόν, στη βάση αυτών των κατευθύνσεων τροποποιεί τη διοικητική δομή διαχείρισης της χρηματοδότησης του κράτους και της ΕΕ. Διαμορφώνει πιο συγκεντρωτικούς επιτελικούς μηχανισμούς υλοποίησης και ελέγχου των αποφάσεων της.
Συμπερασματικά λοιπόν, η οποιαδήποτε Διοικητική Δομή πρέπει να ενισχύει τους πολίτες , τους εργαζόμενους, υπαλλήλους, μικρομεσαίους, επαγγελματίες, αγρότες, την διανόηση -επιστήμονες, τις γυναίκες, τους νέους! Να λειτουργεί προς όφελός τους και όχι να εξυπηρετεί το κεφάλαιο. Το ζήτημα είναι ποιός κερδίζει από τις αλλαγές και ποιός χάνει! Η «ανάπτυξη» δε γίνεται με διοικητικές αλλαγές. Το θέμα είναι ποιός ελέγχει την αναπτυξιακή διαδικασία, ποιό είναι το αποτέλεσμά της και ποιός ωφελείται. Υπάρχουν συγκεκριμένες ευθύνες της «ανισόμετρης» ανάπτυξης της περιφέρειας, όπως και για την ερήμωση της υπαίθρου. Έχει άμεση σχέση με την εφαρμογή της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κομμάτων που κυβερνούν.
Η ανάπτυξη προς όφελος των κατοίκων της υπαίθρου αλλά και των πόλεων, δεν είναι θέμα διοικητικής δομής αλλά διαφορετικής πολιτικής κατεύθυνσης. Τις ανάγκες των εργαζομένων, του λαού γενικότερα, μόνο ένα Ενιαίο Δημόσιο Δωρεάν Σύστημα στους τομείς κοινωνικού περιεχομένου - Υγεία, Παιδεία, Πρόνοια, Μεταφορές, Ενέργεια-Επικοινωνία, Κοινωνικές Υποδομές - μπορεί να τις καλύπτει πλήρως. Ο σχεδιασμός μιας ανάπτυξης ανά τομέα και κλάδο, με κοινωνικά τα βασικά μέσα παραγωγής, και σύμφωνα με τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας, τις αναπτυξιακές δυνατότητες και προοπτικές προς όφελος όλων των πολιτών χωρίς διακρίσεις, μπορεί να οδηγεί στη λαϊκή ευημερία.

* Νίκος Τάγκας
Μουσικός, Συνθέτης - Τραγουδιστής
Γεωγραφικές & κοινωνικές μελέτες
Αγία Άννα, Δήμος Νηλέως
Nikostagas@yahoo.com