Ο "Καποδίστριας 2" στη Β. Εύβοια

Οι Δήμοι και οι κοινότητες που λειτουργούν σήμερα ιδρύθηκαν με το Ν.2539/1997 (ΦΕΚ 244 Α), εκτός από τους Δήμους και τις κοινότητες των Νομών Αττικής και Θεσσαλονίκης οι οποίοι δεν υπάχθηκαν στις διατάξεις του ανωτέρω νόμου. Με το Ν.2539/1997 δηλαδή έγινε αναγκαστική συνένωση των Δήμων και κοινοτήτων της χώρας και προέκυψαν περίπου 1050 νέοι Δήμοι και
ελάχιστες κοινότητες.

Στόχος του ανωτέρω νόμου αποτέλεσε η ενδυνάμωση των οργανισμών τοπικής αυτ/σης, προκειμένου να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις προκλήσεις του Γ ΚΠΣ αλλά και για να ανταποκριθούν στον αναπτυξιακό τους ρόλο με τελικό σκοπό την βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους πολίτες.

Δέκα χρόνια μετά την πρώτη δυναμική παρέμβαση της πολιτείας στα δρώμενα της Αυτοδιοίκησης, η ίδια η Αυτοδιοίκηση, βλέποντας προφανώς τα προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζει και το νέο περιβάλλον στο οποίο είναι υποχρεωμένη να λειτουργήσει, έρχεται με αποφάσεις σχεδόν ομόφωνες των συνεδρίων της και προτείνει στην πολιτεία να προχωρήσει σε μια συνολική μεταρρύθμιση του κράτους, περιλαμβάνοντας βεβαίως σε αυτή και την αυτοδιοίκηση με νέες συνενώσεις Δήμων και κοινοτήτων στο σύνολο της χώρας.

Η αυτοδιοίκηση προτείνει ένα μοντέλο διοίκησης του κράτους εναρμονισμένο με το ισχύον σύνταγμα σύμφωνα με το οποίο θα υπάρχει ένας κεντρικός μηχανισμός διοίκησης του κράτους ευέλικτος ο οποίος θα κρατήσει τις επιτελικές αρμοδιότητες και θα αποκεντρώσει όλες τις άλλες στην περιφερειακή αυτ/ση με αιρετό περιφερειακό συμβούλιο και αιρετό περιφερειάρχη ( οι σημερινές νομαρχίες θα αποτελούν οργανικές μονάδες των νέων περιφερειών ) και στην τοπική αυτοδιοίκηση όπως αυτή θα διαμορφωθεί μέσω νέων αναγκαστικών συνενώσεων.

Φυσικά αναγκαία προϋπόθεση για τα ανωτέρω αποτελεί η ανακατανομή των πόρων υπέρ της αυτ/σης μέσω της φορολογικής μεταρρύθμισης. Το ανωτέρω μοντέλο υποτίθεται ότι το είχε ενστερνιστεί και η κυβέρνηση χωρίς όμως να έχει ουσιαστικά μέχρι σήμερα ανοίξει τα χαρτιά της. Μάλιστα για το σκοπό αυτό και για να συζητηθεί η τελική θέση της κυβέρνησης οργανώθηκε το εξ αναβολής συνέδριο της Αυτ/σης στη Θεσσαλονίκη στο τέλος του Νοέμβρη όπου όμως η κυβέρνηση δια του κ. Υπουργού Εσωτερικών επικαλούμενη την διεθνή οικονομική κρίση ανέβαλε τις όποιες αποφάσεις για τον προσεχή Μάρτη, στέλνοντας ουσιαστικά δηλαδή την μεταρρύθμιση στις καλένδες.

Θα ρωτήσει κάποιος όμως και εύλογα πιστεύω. Αφού σαν Αυτοδιοίκηση πιστεύετε ότι πρέπει να ενδυναμωθούν οι ΟΤΑ γιατί δεν προχωράτε σε εθελούσιες συνενώσεις; Πράγματι η αυτ/ση έχει το νομικό πλαίσιο να προχωρήσει σε εθελοντικές συνενώσεις. Στα άρθρα 3,4,5,6 του ισχύοντος δημοτικού και κοινοτικού κώδικα προβλέπεται ότι δύο ή περισσότεροι όμοροι Δήμοι μπορούν να ενωθούν και να αποτελέσουν ένα δήμο μετά από αποφάσεις των δημοτικών τους συμβουλίων που λαμβάνονται με πλειοψηφία των τριών πέμπτων (3/5) του συνολικού αριθμού των μελών του κάθε συμβουλίου. Η ένωση μπορεί να γίνει και κατόπιν τοπικού δημοψηφίσματος το οποίο γίνεται με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου η οποία λαμβάνεται με την πλειοψηφία δύο τρίτων (2/3) του συνόλου των μελών του ή μετά από αίτηση του ενός τρίτου (1/3) των δημοτών. Με τις αποφάσεις των δημοτικών συμβουλίων προτείνεται το όνομα και η έδρα του νέου οργανισμού. Οι δήμοι που δημιουργούνται με την ανωτέρω διαδικασία λαμβάνουν οικονομική ενίσχυση την οποία χρηματοδοτεί το ειδικό πρόγραμμα ενώσεων ( Ε.Π.Ε.) που δημιουργείται για το σκοπό αυτό. Οι πόροι του προέρχονται είτε από τους κεντρικούς αυτοτελείς πόρους είτε από άλλες εθνικές ή κοινοτικές πηγές χρηματοδότησης.

Με απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών & οικονομίας που εκδίδεται ύστερα από γνώμη της Κεντρικής Ένωσης Δήμων & Κοινοτήτων Ελλάδας (ΚΕΔΚΕ) καταρτίζεται το ειδικό πρόγραμμα ενώσεων (ΕΠΕ) και καθορίζεται η διαδικασία, το ύψος και ο τρόπος κατανομής των πόρων του.

Με βάση αυτό το νομικό πλαίσιο φαίνεται ότι μέσω της διαδικασίας της εθελοντικής συνένωσης η τοπική κοινωνία, μέσω των δημοτικών της συμβουλίων, έχει την δυνατότητα να αποφασίσει για το δήμο που θέλει για την έδρα αυτού του δήμου, λαμβάνοντας μάλιστα και αυξημένους πόρους από το πρόγραμμα ενώσεων, σε αντίθεση με μια διαδικασία υποχρεωτικών συνενώσεων όπου ο σχεδιασμός των νέων δήμων γίνεται κεντρικά από το υπουργείο Εσωτερικών μετά από πρόταση των Τοπικών Ενώσεων και της Κεντρικής Ένωσης δήμων και κοινοτήτων.

Παρά ταύτα όμως ελάχιστοι ΟΤΑ έχουν κάνει χρήση του ανωτέρω πλαισίου και ελάχιστοι είναι οι δήμοι που έχουν προκύψει μέσα από αυτή την διαδικασία. Οι λόγοι πιστεύω ότι είναι αρκετοί. Κυρίαρχος από όλους πιστεύω ότι είναι ο στείρος τοπικισμός και το κακός εννοούμενο πολιτικό κόστος το οποίο δυστυχώς δεν μας αφήνει να πάρουμε αποφάσεις προς όφελος τελικά της τοπικής κοινωνίας. Βεβαίως δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι τα αποτελέσματα της διοικητικής μεταρρύθμισης σίγουρα θα είναι πολύ μεγαλύτερα από τα αποτελέσματα μιας τοπικής διευθέτησης. Όμως πιστεύω ότι στην περίπτωση που η κυβέρνηση δεν τολμήσει να προχωρήσει στην διοικητική μεταρρύθμιση, όπως αυτή έχει προταθεί από το σύνολο της αυτοδιοίκησης, τότε η αυτοδιοίκηση θα πρέπει να εκμεταλλευτεί το ισχύον νομικό πλαίσιο για εθελούσιες συνενώσεις όχι για να αποδείξει ότι έχει ξεφύγει από τις αγκυλώσεις του παρελθόντος αλλά γιατί η αυτοδιοίκηση έχει ανάγκη από μεγαλύτερους και ισχυρότερους δήμους οι οποίοι καλούνται να διαχειριστούν, προς όφελος των τοπικών κοινωνιών, την τέταρτη προγραμματική περίοδο ( ΕΣΠΑ 2007-2014) υπό δυσμενέστερους όρους σε σχέση με το τρίτο κοινοτικό πλαίσιο στήριξης (Γ΄ ΚΠΣ). Η περίοδος που διανύουμε είναι κρίσιμη.

Τα περιθώρια είναι πολύ στενά. Επιτέλους πρέπει άμεσα να πάρουμε αποφάσεις.
ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ 2008
ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΟΥΡΟΔΗΜΟΣ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΕΔΚ ΕΥΒΟΙΑΣ
ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΔΙΡΦΥΩΝ